Vaccine dịch tả lợn châu Phi: Làm gì để nông dân tin tưởng, sử dụng?

Trước tình hình đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi Trường tại cuộc họp ngày 30/5 nhằm rà soát lại quy trình phòng, chống dịch bệnh và tiêm phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi, hôm nay, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt phối hợp với Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức tọa đàm trực tuyến, với chủ đề: Vaccine dịch tả lợn châu Phi: Làm gì đề nông dân tin tưởng, sử dụng?

Tại tọa đàm trực tuyến do Báo Nông Thôn Ngày Nay/Dân Việt phối hợp với Cục Chăn nuôi- Thú y tổ chức, các chuyên gia và doanh nghiệp đã cùng đánh giá hiệu quả vaccine ASF và đề xuất giải pháp tăng cường niềm tin từ người chăn nuôi.

Vaccine – mảnh ghép quan trọng trong phòng chống dịch

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi – Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

Chia sẻ tại tọa đàm, Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi – Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ, đã có nhiều giải pháp phòng chống dịch bệnh được đưa ra như vệ sinh, tiêu độc khử trùng, các giải pháp an toàn sinh học, tuy nhiên một giải pháp then chốt thời điểm đó chưa có chính là vaccine.

Từ tháng 5/2022, sau khi bộ Nông nghiệp và Môi trường cấp phép sử dụng vacxin tả lợn, hiện nay, các loại vacxin này đã được sử dụng toàn quốc. Trong đó, Việt Nam đã sản xuất 7 triệu liều vacxin từ lúc được cấp phép, hơn 4 triệu liều được cung cấp trên cả nước và hơn 1 triệu liều xuất khẩu sang các quốc gia trong khu vực. Kết quả đánh giá tiêm phòng cho đàn lợn so với giai đoạn trước, số ô dịch giảm 15%, số lượng tiêu huỷ giảm khoảng 80% nhờ áp dụng các biện pháp phòng dịch, kiểm soát kịp thời. Hiện nay, cả nước chỉ còn 126 ô dịch tại 16 tỉnh thành chưa qua 21 ngày.

Niềm tin là chìa khóa

Ông Nguyễn Văn Thắng, Đại diện HTX Chăn nuôi Hòa Mỹ (Hà Nội)

Tuy nhiên, Ông Nguyễn Văn Thắng, Đại diện HTX Chăn nuôi Hòa Mỹ (Hà Nội) bày tỏ những băn khoăn, tâm tư từ góc độ của người chăn nuôi trực tiếp. Ông Thắng khẳng định: ngành chăn nuôi lợn ở Việt Nam hiện nay đã đạt được trình độ và năng lực khá tốt, tiệm cận với các nước phát triển, từ quy mô trang trại, áp dụng kỹ thuật, cho đến công tác thú y, kiểm soát dịch bệnh. Các loại dịch bệnh nguy hiểm khác như tai xanh, lở mồm long móng… chúng ta đã khống chế, kiểm soát rất tốt. Chỉ còn dịch tả lợn Châu Phi là mối nguy lớn nhất, sống còn ở dịch tả lợn Châu Phi và cũng là nguyên nhân có thể khiến người chăn nuôi “trắng tay” nếu không kiểm soát được. Dịch tả lợn Châu Phi mà vào trại nào thì trại đó gần như mất hết.

Ông Thắng chia sẻ người chăn nuôi sẵn sàng sử dụng vaccine nếu hiệu quả được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, hiện nay niềm tin là rào cản lớn nhất. Ông Thắng đề nghị các cơ quan chức năng cần công bố minh bạch về tỉ lệ bảo hộ, hiệu quả thực tế và cam kết của nhà sản xuất, đồng thời xem xét cơ chế hỗ trợ hoặc bồi thường thiệt hại nếu người dân tiêm vaccine đúng hướng dẫn mà vẫn gặp rủi ro. Chỉ có vậy mới củng cố được niềm tin của người chăn nuôi. “Thậm chí kể cả giá 60.000 đồng/liều, chúng tôi cũng sẵn sàng sử dụng nếu thông tin rõ ràng, minh bạch,” ông khẳng định.

Doanh nghiệp cần cam kết và hỗ trợ người chăn nuôi

Trước những lo ngại của người chăn nuôi, ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty CP AVAC Việt Nam, ví vaccine như “mũ bảo hiêm” – giúp giảm thiểu tác hại nhưng không thể đảm bảo tuyệt đối. Tuy nhiên, ông khẳng định vaccine đưa ra thị trường đã được kiểm chứng an toàn tuyệt đối và doanh nghiệp sẵn sàng chịu trách nhiệm nếu vaccine gây bệnh, nhưng hiệu quả còn phụ thuộc vào việc tiêm đúng thời điểm và điều kiện thực tế.

Ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty CP AVAC Việt Nam

Vaccine AVAC ASF LIVE đã được cấp phép lưu hành từ tháng 7/2022 và chính thức thương mại hóa trong năm 2023, sau khi trải qua quá trình nghiên cứu, thử nghiệm và tiêm giám sát tại gần 600 trang trại.

Ông Điệp cho biết, trong số bảy nền tảng công nghệ phát triển vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi (ASF), AVAC đã lựa chọn vaccine sống nhược độc sử dụng công nghệ cắt gen là hướng đi khả thi nhất. Để hiện thực hóa, AVAC đã tập trung giải quyết ba thách thức kỹ thuật then chốt: tối ưu hoá chủng virus nhược độc an toàn, phát triển dòng tế bào cho phép virus nhân lên ổn định, và xây dựng bộ dữ liệu đầy đủ về tính an toàn, miễn dịch và sinh học của vaccine – làm nền tảng khoa học cho sản xuất quy mô lớn trong tương lai.

Trong khi đó, ông Vũ Đăng Đồng, Giám đốc Trung tâm chẩn đoán thú y Dabaco, chia sẻ rằng những băn khoăn của người chăn nuôi cũng là mối quan tâm của các cơ quan quản lý và nhà khoa học. Vaccine ASF của Dabaco được cấp phép lưu hành từ ngày 28/3/2025 và hiện đang được triển khai kèm theo đội ngũ kỹ thuật giám sát chặt chẽ quá trình tiêm chúng để đảm bảo hiệu quả. Ông Đồng cam kết doanh nghiệp sẽ đồng hành cùng người chăn nuôi trong suốt quá trình sử dụng vaccine, thay vì chỉ đơn thuần phân phối ra thị trường.

Ông Trần Xuân Khương, đại diện Công ty APHARMA

Ông Trần Xuân Khương, đại diện Công ty APHARMA, cảnh báo hiện nay người chăn nuôi đang chịu ảnh hưởng bởi nhiều quảng cáo sai lệch và vaccine không rõ nguồn gốc, dẫn đến mất niềm tin, ngay cả với các loại vạccine chính thống. Ông cho rằng hiệu quả thực tế tại trang trại là yếu tố then chốt để xây dựng niềm tin: nếu vaccine cho kết quả tốt, người chăn nuôi sẽ sẵn sàng tiêm phòng; ngược lại, nếu không hiệu quả, việc thuyết phục họ quay lại sử dụng sẽ rất khó khăn.

Đề đảm bảo minh bạch, vaccine AVAC do APHARMA phân phối đều được dán tem QR code và tem truy xuất nguồn gốc trên từng lọ sản phẩm, giúp theo dõi quá trình vận chuyển, bảo quản, và kiểm soát chất lượng đến tay người chăn nuôi. Ông Khương khuyến cáo bà con nên kiểm tra kỹ tem, nhãn để tránh mua phải hàng trôi nổi.

Cùng nhau hành động

Kết luận tại tọa đàm, ông Phan Quang Minh – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi – Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhấn mạnh: việc phòng, chông dịch bệnh trong chăn nuôi cần sự phối hợp đồng bộ giữa người dân, cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Trong đó, vai trò hướng dẫn, hỗ trợ của các cơ quan chức năng và doanh nghiệp cung ứng vaccine là đặc biệt quan trọng.

Ông Minh lưu ý rằng mầm bệnh vẫn tồn tại trong môi trường, đặc biệt trong thời điểm giao mùa, nên người chăn nuôi cần thực hiện nghiêm các biện pháp phòng bệnh, nhất là an toàn sinh học – dù mô hình nhỏ lẻ cũng cần đảm bảo vệ sinh cơ bản. Khi có dịch bệnh, phải phát hiện và xử lý sớm để hạn chế thiệt hại lan rộng. Hiện tại, Bộ Nông nghiệp đã cấp phép ba loại vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi (ASF) với chi định rõ ràng, đảm bảo an toàn và hiệu quả nêu tiêm đúng đối tượng (từ 4 tuần tuổi trở lên) và đúng quy trình. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng doanh nghiệp không chỉ cung cấp vaccine mà còn cần đồng hành về kỹ thuật, bảo quản, tiêm phòng và xử lý kịp thời các sự cố sau tiêm.

Nguồn nhachannuoi.vn